Ảnh vườn cà phê Buôn Ma Thuột tại Hà Nội (Hình 1)
Cà phê Buôn Ma Thuột, hay còn được gọi là cà phê Ban Mê, là một trong những thương hiệu cà phê nổi tiếng của Việt Nam. Nơi trồng cà phê này nằm trên cao nguyên Buôn Ma Thuột, thuộc vùng Tây Nguyên Việt Nam. Tuy cây cà phê đã được du nhập vào Việt Nam từ rất sớm, nhưng việc trồng cà phê ở Buôn Ma Thuột chỉ bắt đầu từ những năm 1930, trên những đồn điền của người Pháp. Cà phê Buôn Ma Thuột đã đi vào văn hóa với bài hát "Ly cà phê Ban Mê".
Vai trò của Cà phê Buôn Ma Thuột
Ảnh quả cà phê Buôn Ma Thuột (Hình 2)
Theo số liệu thống kê năm 2006, Đắk Lắk có diện tích trồng cà phê lên đến 174.740 ha. Đây cũng là nơi có năng suất cà phê trung bình cao nhất thế giới, đạt 2,5 tấn/ha. Tổng sản lượng cà phê của Đắk Lắk trong năm 2006 là 435.025 tấn, đóng góp vào vị trí hàng thứ hai của Việt Nam trong số các quốc gia xuất khẩu cà phê, và là đối tác xuất khẩu cà phê hàng đầu.
Trong số các huyện ở Đắk Lắk, cà phê Buôn Ma Thuột luôn được đánh giá có chất lượng cao nhất và hương vị đặc trưng, được giới hâm mộ và các nhà rang xay cà phê đánh giá cao. Buôn Ma Thuột trở thành một "thủ phủ cà phê", chủ yếu vì cây cà phê chiếm vị trí độc tôn trên cao nguyên đất đỏ bazan này. Cây cà phê được trồng rộng rãi ở Buôn Ma Thuột gồm nhiều loài, như cà phê chè, cà phê vối và cà phê mít. Hiện nay, thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột được sử dụng chung cho cà phê Đắk Lắk.
Cây cà phê đã góp phần đưa Buôn Ma Thuột từ một thị xã tỉnh lẻ trên cao nguyên trở thành một thành phố sầm uất. Trước đây, cây cà phê đã trở thành một nguồn thu nhập chính cho người dân địa phương. Tuy nhiên, việc trồng cà phê không luôn thuận lợi, thường phải đối mặt với nhiều khó khăn như hạn hán, sâu bệnh...Vì vậy, cây cà phê và những vấn đề liên quan đến nó luôn là chủ đề nóng trong các quán cà phê ở Buôn Ma Thuột.
Ở Đắk Lắk, cà phê đã trở thành một phần của văn hóa địa phương. Mời đi uống cà phê đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của vùng này. Việc trồng cà phê và uống cà phê đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân ở Buôn Ma Thuột. Với nhiều quán cà phê có phong cách riêng biệt, Buôn Ma Thuột đã trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích không chỉ hương vị cà phê mà cả vùng đất Tây Nguyên. Một số quán cà phê nổi tiếng ở Buôn Ma Thuột như Làng cà phê Trung Nguyên, Thiên Đường Cà Phê Mê Hy Cô, Cà phê Du lịch TrohBư, Quán Văn, Chuông Đá và quán cafe cóc 127 PHC (Phan Huy Chú).
Bí quyết rang xay cà phê Buôn Ma Thuột
Ảnh cách chế biến cà phê Buôn Ma Thuột (Hình 3)
Ở Đắk Lắk, các quán cà phê đông khách thường có lượng khách quen ổn định, nhờ vào hợp gu và hương vị cà phê đặc trưng của mình. Mặc dù đã có thương hiệu cà phê Trung Nguyên rất nổi tiếng, nhưng các quán cà phê ở Buôn Ma Thuột thường không sử dụng hoàn toàn những sản phẩm này. Thay vào đó, họ thường trộn lẫn cà phê tự rang xay với cà phê Trung Nguyên, để tạo ra hương vị đặc trưng riêng của mình.
Theo những người yêu thích cà phê Buôn Ma Thuột, cà phê rang xay thủ công vẫn có hương vị hấp dẫn hơn. Người bán cà phê tự rang xay thường sáng tạo và trộn lẫn nhiều loại bột cà phê khác nhau để tạo ra hương vị độc đáo cho nhà hàng cà phê của mình. Một số bí quyết pha cà phê độc đáo có thể kể đến như việc trộn cà phê vối với cà phê chè, cà phê mít và ngô (để tạo độ sánh của tinh bột), thêm một tí bơ hoặc mỡ gà (để tạo mùi vị đậm đà) và thậm chí cho thêm vỏ cau khô.
Cách thưởng thức cà phê Buôn Ma Thuột
Ở Buôn Ma Thuột, người ta thường dùng cà phê pha theo kiểu "Đen" hoặc "Cà phê sữa". Cà phê "Đen" là cà phê pha với đường, trong khi "Cà phê sữa" là cà phê được pha chung với sữa. Những loại cà phê này thường được uống trong ngày lạnh, và người ta thường ngâm cả ly cà phê trong chén nước sôi để giữ độ nóng. Vào những ngày nóng, người ta thường uống "Đen đá" hoặc "Sữa đá", tức cà phê đã pha với đá.
Tại các quán cà phê ở Buôn Ma Thuột, cà phê thường được pha rất đặc, nên ít đá và uống nhấp từng ngụm nhỏ, thường kèm theo nước trà pha loãng. Trong quá khứ, người ta thường dùng cà phê pha phin và người ta vẫn cho rằng đây là cách thưởng thức cà phê thú vị nhất. Cà phê pha phin có cách chế biến rất cầu kỳ, nước cà phê chảy xuống rất chậm và đậm đặc. Điều này đã tạo ra sự quyến rũ và lôi cuốn, khiến nhiều người yêu thích cà phê pha phin Buôn Ma Thuột.
Ngày nay, để đáp ứng nhu cầu của số đông, người ta thường chế biến cà phê bằng cách nấu trong nồi để có thể phục vụ nhiều người cùng một lúc. Một số quán cà phê còn ấm sắt để duy trì nhiệt độ và hương vị của cà phê. Nếu không muốn tự pha, du khách có thể đến các quán cà phê ở Buôn Ma Thuột để thưởng thức hương vị độc đáo này.
Với vị trí độc tôn trong ngành cà phê, Buôn Ma Thuột đã trở thành một điểm đến thú vị cho những ai yêu thích hương vị đặc trưng và cảm nhận văn hóa đặc biệt của vùng đất Tây Nguyên.
Hình 1: Cổng vào nơi tổ chức tuần lễ văn hóa cà phê tổ chức tại Hà Nội nhằm tôn vinh cây cà phê và marketing thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột
Hình 2: Quả cà phê vối chiếm đa số về số lượng của Buôn Ma Thuột
Hình 3: Cách chế biến cà phê Buôn Ma Thuột