Sa Pa (hay còn được viết là sapa ) là một thị xã thuộc tỉnh Lào Cai, Việt Nam.
Tên gọi
Tên gọi của thị xã xuất phát từ tên thị trấn Sa Pa cũ. Thị trấn này ra đời vào năm 1905, khi người Pháp phát hiện đây là địa điểm lý tưởng để xây dựng khu nghỉ mát. Tên "Sa Pả" là tên gọi của người dân vùng này xuất phát từ tiếng Quan thoại có nghĩa là "bãi cát", người Pháp viết tên khu là "Chapa". Dấu tích còn lại của tên vùng là phường Sa Pả ngày nay. Cùng với các tên đó là loạt tên xã theo tiếng H'Mông như Lao Chải, San Sả Hồ, Sử Pán, Suối Thầu, Tả Giàng Phình...
Vị trí địa lý
Thị xã Sa Pa nằm ở phía tây của tỉnh Lào Cai, giáp với thành phố Lào Cai, huyện Bảo Thắng, huyện Tam Đường, huyện Tân Uyên thuộc tỉnh Lai Châu, huyện Văn Bàn và huyện Bát Xát.
Dân cư
Theo thống kê năm 2019, thị xã Sa Pa có diện tích 681,37 km² và dân số là 81.857 người. Thị xã có đa dạng dân tộc, bao gồm H'Mông, Dao Đỏ, Kinh, Tày, Giáy, Phù Lá, Hoa, Xá Phó. Dân tộc H'Mông chiếm tỷ lệ lớn nhất với 51,65%, tiếp theo là Dao với 23,04%, Kinh 17,91%, Tày 4,74%, Giáy 1,36%, Phù Lá 1,06%, và các dân tộc khác chiếm 0,23%. Mặc dù phần lớn cư dân Sa Pa là dân tộc thiểu số, nhưng khu vực trung tâm thị xã lại tập trung chủ yếu những người Kinh sinh sống bằng nông nghiệp và dịch vụ du lịch. Các dân tộc ở Sa Pa còn có những lễ hội văn hóa mang nét đặc trưng, chẳng hạn như hội Roóng Pọc của người Giáy vào tháng giêng âm lịch , hội Sải Sán (đạp núi) của người H'Mông, và lễ tết nhảy của người Dao diễn ra vào tháng tết hàng năm.
Điều kiện tự nhiên
Địa hình
Sa Pa nằm ở phía Tây Bắc của Việt Nam, có độ cao trung bình khoảng 1.500 m - 1.800 m so với mực nước biển, cách thành phố Lào Cai 33 km và 317 km tính từ Hà Nội. Ngoài con đường chính từ thành phố Lào Cai, để tới Sa Pa còn một tuyến giao thông khác, quốc lộ 4D nối từ xã Bình Lư, Tam Đường, Lai Châu.
Sa Pa còn nằm trên mặt bằng ở độ cao 1.500 đến 1.650m ở sườn núi Lô Suây Tông. Đỉnh của núi này có thể nhìn thấy ở phía đông nam của Sa Pa, có độ cao 2.228m. Từ trung tâm thị xã nhìn xuống có thung lũng Ngòi Đum ở phía đông bắc và thung lũng Mường Hoa ở phía đông nam.
Khí hậu
Sa Pa có khí hậu ôn đới với nhiệt độ trung bình từ 15-18°C. Mặc dù nằm ở miền Bắc Việt Nam, Sa Pa có khí hậu cận nhiệt đới ẩm, ôn đới, không khí mát mẻ quanh năm. Vào mùa hè, thời tiết ở thị xã một ngày như có đủ bốn mùa: buổi sáng là tiết trời mùa xuân, buổi trưa tiết trời như vào hạ, có nắng, không khí dịu mát, buổi chiều mây và sương rơi xuống tạo cảm giác lành lạnh như trời thu và ban đêm là cái rét của mùa đông. Lượng mưa trung bình hàng năm ở đây khoảng từ 1.800 đến 2.200 mm, tập trung nhiều nhất vào khoảng thời gian từ tháng 5 tới tháng 8. Sa Pa cũng là một trong những địa điểm hiếm hoi có tuyết rơi tại Việt Nam.