Chào mừng đến với bài viết đặc biệt này, chúng ta sẽ cùng khám phá top 10 phong tục đón tết thú vị và độc đáo của các dân tộc vùng Tây Bắc.
1. Tục hát thi với gà trống của người Pu Péo
Ở vùng Tây Bắc, người dân tộc Pu Péo có một phong tục đón Tết rất độc đáo. Vào đêm Giao thừa, họ sẽ thức đến khoảng nửa đêm để theo dõi con gà trống trong nhà. Khi con gà trống này vỗ cánh và kêu, họ sẽ đốt một quả pháo ném vào chuồng gà để khiến chúng hoảng loạn và "gáy" lên. Đồng thời, khi tiếng gà gáy vang vọng, người Pu Péo cũng bắt đầu hát ca. Họ tin rằng tiếng gà gáy là dấu hiệu để đánh thức mặt trời và khởi đầu một ngày mới tốt lành. Từ đó, tục lệ này trở thành biểu tượng cho sự may mắn và hạnh phúc trong năm mới.
2. Tục thờ bát nước lã của người Pà Thẻn
Phong tục đón Tết thờ bát nước lã của người Pà Thẻn được thực hiện vào đêm 30 Tết một cách vô cùng bí mật. Mỗi gia đình đóng kín cửa và chủ nhà lấy bát nước trên bàn thờ xuống rửa sạch, lau chùi, làm lễ xin nước mới. Theo tín ngưỡng của người Pà Thẻn, nếu phong tục này bị người khác biết thì trong năm mới gia đình sẽ gặp khó khăn và con cái có thể ốm đau. Bát nước sau đó được đậy kín và mãi vào cuối tháng 6, gia chủ mới mở ra xem và tiếp thêm nước lã. Nếu bát nước vẫn còn đầy, gia đình sẽ gặp nhiều may mắn, mạnh khỏe và thuận lợi trong năm mới.
3. Đánh thức gia súc cùng đón Tết của người Lô Lô
Đồng bào các dân tộc miền núi, như người Lô Lô, coi gia súc là một phần quan trọng trong cuộc sống và kinh tế gia đình. Chính vì vậy, người Lô Lô có phong tục đánh thức gia súc cùng đón năm mới. Họ cũng tổ chức một lễ cúng tại nhà để cầu chúc cho năm mới.
4. Người Lô Lô đi ăn trộm để lấy may
Theo quan niệm của người Lô Lô, vào thời điểm chuyển sang năm mới, nếu ai đó mang về nhà một chút gì đó, gia đình sẽ gặp nhiều điều tốt lành và thịnh vượng. Vì vậy, người Lô Lô đi "ăn trộm" những vật nhỏ như củ hành, tỏi, hoặc thanh củi để cầu may mắn. Họ đi một cách lặng lẽ, không công khai, không rủ nhau đi và không chào hỏi người quen. Tuy nhiên, nếu bị chủ nhà bắt gặp, họ cũng không bị trách móc gì.
5. Người Tày lấy nước giếng vào ống tre mang đi thờ
Trong truyền thống của người Tày, vào thời khắc Giao thừa, khi con gà trống đầu tiên cất tiếng gáy, mỗi gia đình sẽ cử một thành viên mang ống tre đến nguồn nước như giếng hay mỏ để lấy nước mang về đặt lên bàn thờ. Người nhanh nhất đến giếng sẽ được ban phát nhiều tài lộc và gặp nhiều may mắn trong năm. Theo quan niệm của họ, ống nước được đặt lên bàn thờ để báo cáo tổ tiên phù hộ cho mưa thuận gió hòa và làm ăn thuận lợi.
6. Tết nhảy của người Dao
Vào những ngày đầu xuân, tại các bản người Dao, mọi gia đình đều chuẩn bị bộ quần áo đẹp nhất và những điệu nhảy tuyệt vời từ trước Tết cả tháng. Đến ngày Tết, các gia đình sẽ sum vầy tại nhà trưởng và cùng nhau làm lễ cúng tổ tiên. Sau đó, các điệu nhảy bắt đầu và thanh niên sẽ nhảy theo thầy cả. Có tổng cộng 14 điệu nhảy, trong đó họ sử dụng gươm đao bằng gỗ để múa theo tiếng trống và tiếng khèn vang động. Các điệu múa thể hiện các cảnh lao động hàng ngày như chào bố mẹ, tổ tiên, hay mô phỏng cò bay, vẫy tay nhịp nhàng, và cả múa theo điệu đi của hổ... Những điệu nhảy này liên tục kéo dài tới 10 tiếng.
7. Gọi vía trâu về ăn Tết của người Mường
Phong tục gọi vía trâu là một trong những tục lệ đáng yêu của người Mường, thể hiện lòng biết ơn của con người đối với con vật đã giúp đỡ gia chủ suốt cả năm. Theo người Mường, sau một năm lao động vất vả, cả con trâu và cái cày đều cần được nghỉ ngơi. Mấy ngày trước Tết, họ chuẩn bị sẵn mõ và đốt đuốc vào đêm Giao thừa để gọi vía trâu về.
8. Tục gọi hồn của người Thái
Vào tối ngày 29 hoặc 30 Tết, mỗi gia đình người Thái sẽ thịt hai con gà - một con để cúng tổ tiên và một con để gọi hồn cho những người trong nhà. Thầy cúng sẽ lấy áo của từng thành viên trong gia đình, bó chặt một đầu và vắt lên vai. Tay thầy cầm một cây củi đang cháy, mang ra đầu làng thực hiện nghi thức gọi hồn. Sau khoảng hai hoặc ba lần gọi, thầy cúng sẽ trở về chân cầu thang và gọi thêm một lần nữa. Cuối cùng, họ buộc một sợi chỉ đen vào tay của từng thành viên trong gia đình để trừ tà ma.
9. Tục vỗ mông của người H'Mông
Vào những ngày đầu năm, người H'Mông tổ chức nhiều trò chơi và lễ hội. Đây cũng là dịp trai gái hẹn hò và giao duyên. Nếu chàng trai muốn tỏ tình với một cô gái, anh ta sẽ tiến lại và vỗ vào mông cô. Nếu cô gái đồng ý, cô ấy sẽ vỗ lại mông chàng trai. Nếu họ cảm thấy hứng thú với nhau, theo truyền thống, họ sẽ phải vỗ mông đủ 9 lần trước mặt mọi người để khẳng định mối quan hệ của mình.
10. Lễ gội đầu của người Thái trắng
Ngày cuối cùng trong năm, từ trưa, tất cả mọi người trong làng, từ già đến trẻ, sẽ xuống bờ sông để tổ chức lễ gội đầu. Điều này có ý nghĩa xua đi những điều không may mắn trong năm. Người Thái trắng sẽ chuẩn bị những bát nước gạo đã ngâm chua nhẹ, sau đó từ từ xối nước lên mái tóc, tạo lên mọi điều tốt đẹp cho ngày mai và năm mới.
Hy vọng với bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về top 10 phong tục đón Tết độc đáo của các dân tộc vùng Tây Bắc. Chúc mừng năm mới và một kỳ nghỉ thú vị!