Đà Nẵng, một trong năm thành phố trực thuộc trung ương, tọa lạc tại vùng duyên hải Nam Trung Bộ, là trung tâm kinh tế, văn hóa và du lịch sôi động của miền Trung Việt Nam. Từ một cửa biển nhỏ mang tên Đà Nẵng được ghi nhận trong Ô Châu cận lục năm 1555, thành phố đã trải qua nhiều biến đổi tên gọi, phản ánh lịch sử và văn hóa đa dạng. Từ Cửa Hàn, Tourane thời Pháp thuộc, đến Thái Phiên sau Cách mạng tháng Tám, cuối cùng Đà Nẵng chính thức trở lại tên gọi lịch sử vào năm 1945. Đà Nẵng không chỉ sở hữu vị trí địa lý chiến lược, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội và an ninh-quốc phòng, mà còn được biết đến với vẻ đẹp thiên nhiên, sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và nỗ lực không ngừng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống. Hành trình từ cửa biển đến đô thị loại I, trung tâm cấp vùng và quốc gia, đánh dấu sự phát triển vượt bậc của Đà Nẵng, khẳng định vị thế "thành phố đáng sống" hàng đầu Việt Nam.
Nguồn Gốc Cái Tên Đà Nẵng: Chuyện Kể Bên Ly Cà Phê Sữa
Bạn đã bao giờ tò mò về ý nghĩa tên gọi “Đà Nẵng” chưa? Có rất nhiều giả thuyết thú vị xoay quanh cái tên này đấy. Một số cho rằng "Đà Nẵng" bắt nguồn từ tiếng Chăm cổ "Da nak", nghĩa là "cửa sông lớn", ám chỉ vị trí thành phố nằm ở cửa sông Hàn.
Nhà nghiên cứu văn hóa Chăm Pa, Inrasara (Phú Trạm), lại cho rằng "Đà Nẵng" biến thể từ "Đaknan" (Đak: nước, nan/nưn: rộng), miêu tả vùng sông nước mênh mông. Còn Sakaya (Trương Văn Món) thì liên hệ "Đà Nẵng" với nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer, "Đakdơng" - "Đà dơng", tức "con sông".
Ngoài ra, Đà Nẵng còn được gọi là "Hiện Cảng" (蜆港 - Bến Hến) bởi người Trung Quốc, do hình dáng Sơn Trà giống con hến. Về sau, chữ "hiện" (蜆) được thay bằng chữ "hiện" (峴 - núi nhỏ mà cao) do sự hiểu lầm về địa hình. "Cửa Hàn" lại được cho là phiên âm từ tiếng Hải Nam của "Hiện Cảng", theo tác giả Võ Văn Dật.
Những Tên Gọi Khác Qua Dòng Lịch Sử
Theo dòng thời gian, Đà Nẵng mang nhiều tên gọi khác nhau như Porte de Kéan, Turaon, Touron, Kean (Kẻ Hàn), phản ánh sự giao thoa văn hóa Đông - Tây. Thời Pháp thuộc, Tourane là tên chính thức, với nhiều cách giải thích nguồn gốc khác nhau. Người dân địa phương còn gọi là Vũng Thùng, còn các nhà Nho thì dùng Trà Áo, Trà Sơn hay Đồng Long Loan.
Sau Cách mạng tháng Tám, thành phố được đổi tên thành Thái Phiên, nhưng sau đó lại trở về tên gọi Đà Nẵng. Theo GS.TS Nguyễn Đình Chớ (Đại học Quốc gia Hà Nội), việc khôi phục tên gọi Đà Nẵng thể hiện sự tôn trọng lịch sử và bản sắc văn hóa của địa phương.
Từ Dấu Ấn Sa Huỳnh Đến Thành Phố Hiện Đại
Thời Kỳ Sơ Khai
Vùng đất Đà Nẵng đã chứng kiến sự hiện diện của cư dân Sa Huỳnh từ hàng nghìn năm trước. Các bằng chứng khảo cổ tại di tích Vườn Đình Khuê Bắc cho thấy một nền văn minh lúa nước và dâu tằm phát triển, cùng hoạt động giao thương đường biển sôi động. TS. Lê Thị Liên (Viện Khảo cổ học Việt Nam) nhận định, phát hiện này khẳng định Đà Nẵng là một trong những trung tâm văn hóa quan trọng của vùng duyên hải miền Trung từ thời kỳ tiền sử.
Thời Chăm Pa & Hơn Thế Nữa
Dưới thời Chăm Pa, Đà Nẵng thuộc tiểu quốc Amaravati, nơi các vương triều Lâm Ấp và Indrapura từng tồn tại. Di sản Chăm Pa vẫn còn in đậm qua các di tích miếu thờ tín ngưỡng. Lịch sử Đà Nẵng tiếp tục được viết nên qua các giai đoạn lịch sử, từ phong kiến đến hiện đại, tạo nên bức tranh đa sắc màu về một thành phố năng động và giàu truyền thống.
Đà Nẵng hôm nay là kết quả của một quá trình phát triển lâu dài và bền bỉ. Thành phố không ngừng đổi mới, vươn lên trở thành một trung tâm kinh tế, văn hóa và du lịch hàng đầu, xứng đáng với danh hiệu "thành phố đáng sống".
