Phở là món ăn đặc trưng của ẩm thực Việt Nam
Ẩm thực không chỉ là ẩm thực. Nó đại diện cho một hệ thống đặc biệt về quan điểm truyền thống và thực hành nấu ăn, nghệ thuật bếp núc, nghệ thuật chế biến thức ăn. Nó được gắn liền với một nền văn hóa cụ thể. Món ăn chủ yếu chịu ảnh hưởng của thành phần có sẵn tại địa phương hoặc thông qua thương mại, buôn bán trao đổi. Ẩm thực không chỉ nói về "văn hóa vật chất" mà còn nói về cả mặt "văn hóa tinh thần".
Lịch sử
Ngay từ khi những dấu chân đầu tiên của con người in dấu trên Trái Đất, việc ăn uống đã được coi như là một nhu cầu cần thiết để duy trì sự sống của sinh vật sống nói chung và con người nói riêng. Tuy nhiên, ở thời kì cổ đại đó, thức ăn vẫn còn khan hiếm, buộc con người không có quyền lựa chọn thức ăn. Sau hàng triệu năm tiến hóa, thế giới ngày càng văn minh hơn, những tri thức cơ bản đầu tiên về lĩnh vực ăn uống được hình thành, tạo nên khái niệm đầu tiên về văn hóa ăn uống: ẩm thực.
Sự phát triển của ẩm thực
Ẩm thực phát triển liên tục và các món ăn mới được tạo ra bởi sự đổi mới và tương tác văn hóa. Một ví dụ gần đây là ẩm thực kết hợp, kết hợp các yếu tố của nhiều truyền thống ẩm thực trong khi không được phân loại theo bất kỳ phong cách ẩm thực nào và thường đề cập đến những đổi mới trong nhiều món ăn nhà hàng đương đại kể từ những năm 1970. Ẩm thực Nouvelle (Ẩm thực mới) là một cách tiếp cận để nấu ăn và trình bày món ăn trong ẩm thực Pháp đã được phổ biến từ những năm 1960 bởi các nhà phê bình ẩm thực Henri Gault, André Gayot và Christian Millau. Ẩm thực phân tử, là một phong cách nấu ăn hiện đại tận dụng nhiều cải tiến kỹ thuật từ các ngành khoa học. Nó cũng được đặt tên là nấu ăn đa giác quan, ẩm thực hiện đại, vật lý ẩm thực và ẩm thực thử nghiệm.
Hình thành nền ẩm thực của mỗi quốc gia
Lịch sử của mỗi quốc gia có gắn bó mật thiết với nền ẩm thực của chính quốc gia đó. Trải qua những cuộc chiến tranh ngoại xâm, nền ẩm thực cũng du nhập một số những nét đặc trưng của ẩm thực ngoại lai, pha trộn, biến tấu sao cho phù hợp với khẩu vị của cư dân của quốc gia đó.
Một điều không thể thiếu là tình cảm và nguyện vọng của người làm ra những món ăn. Điều đó tạo nên giá trị và bản sắc riêng, đặc sắc, thuần túy và thấm đẫm tinh hoa cũng như nền văn hóa mang đến cho mỗi đất nước một dấu son nổi bật cho nền ẩm thực nước nhà.
Hình thành từ vị trí địa lý
Vị trí địa lý đóng vai trò xác định đến nguyên liệu của món ăn. Như đất nước Thái Lan có nền ẩm thực phong phú mang hương vị chua cay đặc trưng do có khí hậu nóng ẩm. Vào mùa khô, mọi hương vị như đậm đà hơn, vị ngọt của xoài mùa này được nhiều người so sánh là "ngọt như mía lùi". Hay hương vị cay nồng từ món cà ri được hình thành do những cơn gió mùa hè và mùa đông thổi từ hoang mạc Thar và dãy núi Himalaya, những cơn mưa rào,...
Hình thành từ những yếu tố ngoại lai
Những ảnh hưởng từ nền văn hóa khác đôi khi cũng tạo nên những nét chấm phá cho nền ẩm thực của một quốc gia. Yếu tố ngoại lai có thể là do những cuộc chiến tranh trong lịch sử, do sự gần gũi về mặt địa lý cho phép người dân hai nước được thường xuyên gặp gỡ và thẩm thấu những nét đặc trưng của nền ẩm thực nước đó, do sự du nhập của những món ăn mới được truyền vào thông qua thế hệ trẻ. Tuy nhiên, cho dù có du nhập những yếu tố ngoại lai như thế nào đi chăng nữa thì mỗi quốc gia đều phải giữ được bản sắc văn hóa của chính nền ẩm thực nước nhà.
Ẩm thực khu vực
Ẩm thực khu vực có thể thay đổi tùy theo tình trạng sẵn có và cách sử dụng các nguyên liệu cụ thể, truyền thống và thực hành nấu ăn của địa phương cũng như sự khác biệt về văn hóa nói chung. Các thành phần như vậy có thể đồng nhất ít nhiều trên các vùng lãnh thổ rộng lớn hoặc thay đổi mạnh mẽ trong các vùng riêng lẻ.
Hình thành nền ẩm thực của mỗi quốc gia được xác định từ lịch sử, vị trí địa lý, khí hậu và những yếu tố ngoại lai. Nhờ đó, ẩm thực mang đậm tinh hoa và đa dạng văn hóa của từng quốc gia, làm nổi bật nền ẩm thực của từng đất nước.
Ẩm thực ngày nay trong thế giới hiện đại
Ẩm thực là chiếc gương soi chân thực cho nền văn hóa của mỗi quốc gia. Mỗi nền văn hóa ẩm thực của mỗi quốc gia đều lớn lên và đi cùng với mỗi bước phát triển của đất nước đó. Bên cạnh những món ăn hiện đại là cả một kho tàng phong phú về những món ăn cổ truyền hấp dẫn muôn vàn thế hệ.
Xem thêm
- Một số quán ăn ngon tại Việt Nam
Tham khảo:
- Từ điển từ Wiktionary
- Tập tin phương tiện từ Commons
- Tin tức từ Wikinews
- Danh ngôn từ Wikiquote
- Văn kiện từ Wikisource
- Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
- Tài nguyên học tập từ Wikiversity
- Wikivoyage có cẩm nang du lịch về Ăn uống