Người dân ở làng biển luôn có những truyền thống đặc biệt khi đón Tết. Đó là thời điểm mà họ dừng công việc trên biển để tận hưởng những ngày nghỉ ngơi, sum vầy bên gia đình. Xuân đến, ngư dân miền biển đang rực rỡ hy vọng cho mùa đánh bắt bội thu mới.
Xuân ấm áp, tết đủ đầy
Trên triền đê các xã Quảng Nham (Quảng Xương), Ngư Lộc (Hậu Lộc), Hoằng Trường (Hoằng Hóa), ngư dân đổ về bờ bán cá sau những chuyến biển kéo dài nửa tháng. Đinh Văn Sỹ, một ngư dân ở xã Ngư Lộc, chia sẻ vui mừng với chuyến biển cuối năm thành công của mình. Anh Sỹ cho biết: "Năm nay, thời tiết thuận lợi và giá bán cá cao hơn ngày thường, nên mỗi người trong chuyến biển này được chia hơn 15 triệu đồng để ăn tết".
Nhiều tàu cá trở về bến với một lượng lớn cá, mực, mang đến "mâm cơm đủ đầy" cho gia đình. Dù đón tết trên biển, nhưng ngư dân không quên bánh chưng, bánh tét, rượu, thịt, dưa hành như trong các ngôi làng đất liền. Họ chúc nhau một năm mới an lành, no đủ. Sau đó, những ngư dân này lại sẵn sàng ra khơi trên biển để tiếp tục công việc và thu hoạch trong giai đoạn đầu năm mới. Chợ cá lại trở nên sôi động và hấp dẫn.
Tri ân "người bạn" cùng vượt sóng
Đối với người dân làng biển, Tết không chỉ dành cho bản thân mà còn dành cho "người bạn" đồng hành với họ trên biển. Chiếc tàu không chỉ là phương tiện mưu sinh mà còn là người bạn đồng hành trong suốt chuyến biển dài. Vì vậy, ngư dân quan tâm không chỉ là làm thế nào để ăn tết mà còn là làm thế nào để chuẩn bị tốt nhất cho chiếc thuyền của mình.
Sau chuyến biển cuối cùng của năm, ngư dân chuẩn bị cúng thuyền và cúng biển. Những lão ngư đã từng trải qua sóng gió nhiều năm lựa chọn trở thành người chủ trì lễ cúng. Mâm cúng được trang trí bằng những sản vật tốt nhất trong mùa vụ vừa qua, như bánh chưng, trái cây, rượu, gạo, cháo trắng, muối, trầu cau, nhang đèn... Việc cúng này có ý nghĩa là cảm ơn ngày Tết và biển mẹ. Có cả vị đất liền và vị biển trên mâm cỗ để báo cáo đến tổ tiên rằng dù trong những ngày này, các ngư dân vẫn không quên biển. Họ mong nhận được sự bảo trợ và đánh bắt cá được bội thu trong năm mới.
Làng biển tấp nập như phố
Ngày nay, Tết ở làng biển được tổ chức rất tưng bừng và không khác gì Tết ở phố. Đêm giao thừa, cùng với cúng gia tiên, các gia đình còn cúng đất trời, sông nước, mong một năm mưa thuận gió hòa, đi biển thuận lợi. Theo truyền thống, ngày mùng 1 là dành cho cha, mùng 2 là dành cho mẹ và mùng 3 là dành cho thày. Làng biển chúc tết và thăm hỏi nhau từ người thân đến bạn bè và xóm giềng. Đây là thời điểm hiếm hoi ngư dân được mặc đồ sạch sẽ, đi giày mới.
Sau đó, ngư dân đi đến đình chùa và miếu thờ để thắp nén hương. Đình chùa và miếu thờ là những nơi linh thiêng đối với ngư dân. Đây là tín ngưỡng liên quan đến nghề nghiệp và công việc làm ăn trên sông nước của họ.
Một cái Tết trọn vẹn cho ngư dân không chỉ đơn thuần là ăn uống và chúc tụng. Đó là những niềm vui hạnh phúc, khi mọi người cùng nhau quây quần bên nhau. Dù sau những chuyến đi biển, dù thân thể có mệt mỏi và mùi hương tôm cá, cuộc sống của ngư dân trong những ngày Tết sẽ trở nên trọn vẹn khi vợ chồng và con cái có những khoảnh khắc sum vầy bên nhau. Trong những câu chuyện về biển, họ chỉ tập trung nói về những điều tốt lành và những lễ cúng truyền thống. Họ chúc nhau một năm mới với nhiều may mắn.
Tết ở làng biển ngày nay trở nên sôi động và hấp dẫn không khác gì Tết ở phố. Nhưng với ngư dân, nó đại diện cho sự vững tin vào biển cả, đối tác không thể thiếu trong cuộc sống của họ.