Tam thất bắc là gì? Tam thất bắc phân bổ ở đây là phổ biến? Tam thất bắc trồng ở đâu? Đó là những câu hỏi được đặt ra hiện nay, vậy thực hư về vấn đề trên là như thế nào? Cùng chúng tôi tìm hiểu thông qua bài viết bên dưới nhé!
Tam thất bắc là gì?
Tam thất bắc là một loại cây cỏ nhỏ, sống lâu năm. Lá mọc vòng 3-4 lá một, cuống lá dài 3-6 m, mỗi cuống lá mang từ 3-7 lá chét hình mác dài, mép lá có răng cưa nhỏ, cuống lá chét dài 0,6 đến 1,2 cm. Cụm hoa hình tán mọc ở đầu cành mang hoa. Có hoa đơn tính, có hoa lưỡng tính, cùng tồn tại. Lá đài 5 màu xanh. Cành hoa 5, màu xanh nhạt, nhị 5. Bầu hạ hai ngăn. Quả mọng hình thận. Khi chín có màu đỏ, trong có hai hạt hình cầu.
Tam thất bắc phân bố ở đâu?
Ở Việt Nam tam thất chỉ mọc được ở vùng núi cao, độ cao trên 1.000m so với mực nước biển như Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng và Lạng Sơn nhưng số lượng không nhiều vì loại cây này thường thích hợp các vùng ôn đới hoặc cận ôn đới.
Cây tam thất còn được trồng ở Trung Quốc: Vân Nam, Quảng Tây, Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Giang Tây. Vân Nam trồng nhiều nhất và tam thất Vân Nam được coi là tốt nhất.
Tam thất bắc trồng ở đâu?
Vì tam thất có công dụng lớn trong y học nên tam thất đã được đưa vào nhân giống trồng phổ biến hơn. Hiện tại tam thất được trồng tại tỉnh Hà Giang (Đồng Văn), Lào Cai (Mường Khương, Bát xát, Phà Lùng), Cao Bằng…Tại các vùng núi cao 1.200 đến 1.500m.
Cần chọn những nơi sườn núi ít gió mạnh, phải làm các dàn che nắng và phải rào để bảo vệ chống chuột, dóc hay đến ăn củ. Đất phải được bón phân và chuẩn bị kỹ từ một năm trước, chia thành luống dọc cách nhau 1 mét. Tháng 10 - 11 chọn những hạt ở những cây đã mọc 3-4 năm. Gieo ngay vào vườn ươm. Tháng 2-3 năm sau mới mọc.
Một năm sau, vào tháng 1-2 có thể đào cây con, cắt bỏ lá gốc, trồng vào ruộng chính thức. Sau 3 đến 7 năm mới bắt đầu thu hoạch. Thường cây càng lâu năm rễ củ càng to. Sau khi rửa sạch bùn đất, đem cắt bỏ rễ con, đem phơi nắng cho hơi héo, đen lăn, vò cho mềm lại phơi nắng và vò hoặc lăn làm như vậy từ 3 đến 5 lần mới phơi cho khô hẳn. Có khi người ta cho vào túi gài lắc cho rễ thành đen bóng là được.
Trồng tam thất trước tiên phải chọn được giống tam thất tốt mang lại nhiều hoạt tính tối ưu. Quy trình chăm sóc tam thất cũng mất nhiều công sức thời gian và cả kinh phí.
Trong sách Bản thảo cương mục ghi vì cây có 3 lá ở bên trái, 4 lá ở bên phải do đó có tên Tam thất. Nhưng có người lại nói tam = ba có ý nói từ lúc nói gieo đến lúc ra hoa phải mất 3 năm. Thất = bảy, ý nói từ lúc gieo đến khi thu hoạch rễ bán được phải mất 7 năm. Có người lại nói vì lá tam thất có từ 3 đến 7 lá chét.
Công dụng của tam thất bắc
Theo tài liệu cổ: Tam thất vị ngọt, hơi đắng, tính ôn, vào 2 kinh can và vị. Có tác dụng hành ứ, cầm máu, tiêu thũng dùng chữa thổ huyết, chảy máu cam, lỵ ra máu, đẻ xong máu hôi không sạch, ung thũng, bị đòn tổn thương.
Nhân dân coi tam thất là một vị thuốc cầm máu dùng trong các trường hợp chảy máu, bị đánh tổn thương, vì ứ huyết mà sưng đau. Ngày dùng 4-8g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Dùng ngoài có tác dụng cầm máu tại chỗ.
Tại những nơi trồng tam thất, người ta coi tam thất là một vị thuốc bổ không kém nhân sâm, dùng thay nhân sâm.
