Được biết đến với nền văn hóa đa dạng và những phong tục tập quán độc đáo, người Khmer ở Nam Bộ là một trong những dân tộc có sự ảnh hưởng lớn trên vùng đất nước ta. Hãy cùng tìm hiểu về phong tục và văn hóa của người Khmer qua bài viết này.
Đặc điểm kinh tế của người Khmer
Người Khmer đã từ lâu biết thâm canh lúa nước, một nghề truyền thống đặc trưng của họ. Đồng bào này cũng đã biết chọn giống lúa, làm thủy lợi và tận dụng triều cường để phân giải hệ thống kênh rạch, tạo điều kiện thuận lợi cho canh tác. Ngoài ra, họ còn trồng nhiều loại cây trái như dưa hấu.
Không chỉ làm nông, người Khmer còn phát triển kinh tế toàn diện bằng việc nuôi trâu bò để cày kéo, nuôi lợn, gà, vịt, thả cá và phát triển các nghề thủ công như dệt, gốm, làm đường từ cây thốt nốt.
Văn hóa của người Khmer
Văn hóa của người Khmer được phản ánh qua sự hiện diện của các chùa Khmer trong cộng đồng. Chùa là nơi gắn kết văn hóa - xã hội của đồng bào. Trong mỗi chùa, có nhiều sư giáo (gọi là các ông lục) và do sư giáo cả đứng đầu. Thanh niên người Khmer thường đến chùa để tu học và trau dồi kiến thức.
Hôm nay, ở Nam Bộ có trên 400 chùa Khmer. Những ngôi chùa này không chỉ là nơi người dân tìm đến để cầu nguyện mà còn là trung tâm giáo dục, dạy kỹ năng sản xuất và dạy chữ Khmer.
Người Khmer có ngôn ngữ riêng và chữ viết riêng, nhưng cùng chung một nền văn hóa và một lịch sử bảo vệ và xây dựng đất nước. Họ sống xen kẽ với người Kinh, Hoa trong các phum, sóc, ấp.
Kiến trúc nhà cửa của người Khmer
Trong quá khứ, người Khmer thường ở nhà sàn. Tuy nhiên, hiện nay nhà sàn đã trở nên hiếm thấy, chỉ còn tồn tại tại một số chùa phật giáo Khmer và là nơi hội họp của sư giáo và tín đồ. Nhưng kiến trúc nhà cửa của người Khmer vẫn mang những đặc trưng riêng.
Ngôi nhà truyền thống của người Khmer được bố trí khá đơn giản và chắc chắn. Nhà được chia thành hai phần: một phần dành để ở và một phần dành cho bếp. Bên trong, nhà có bàn ghế để tiếp khách và kệ để trưng bày những chiếc gối thêu. Nhà còn có bàn thờ Phật và các phòng riêng cho vợ chồng chủ nhà và con gái.
Trang phục văn hóa của người Khmer
Trang phục truyền thống của người Khmer có cá tính riêng, đặc biệt trong cách mặc váy và phong cách trang phục gắn liền với tín giáo Phật.
Đối với nam giới, hàng ngày, họ thường mặc bộ bà ba đen và quấn khăn rằn trên đầu. Trong các dịp lễ, họ mặc áo bà ba trắng và quần đen hoặc áo đen, quàng khăn trắng chéo ngang hông vắt lên vai trái. Trong đám cưới, chú rể thường mặc bộ "xà rông" và áo đỏ, thể hiện ý nghĩa bảo vệ cô dâu. Tuy nhiên, hiện nay thanh niên thường không mặc áo và quấn "xà rông".
Đối với nữ giới, trang phục truyền thống là váy xăm pốt, loại váy bằng tơ tằm, hình ống. Cách mặc váy này rất đặc biệt, khác với các tộc người khác. Váy được mang bằng cách luồn giữa hai chân từ sau ra trước, rồi kéo lên dắt cạnh hông tạo thành chiếc quần ngắn và rộng. Váy xăm pốt của người Khmer có những mô tip hoa văn đặc trưng.
Phong tục tập quán của người Khmer
Phong tục tập quán của người Khmer được coi là một trong những điểm đặc trưng và ấn tượng nhất của văn hóa họ. Trong cuộc sống hàng ngày, thức ăn chính của họ thường là cơm tẻ hoặc cơm nếp. Mắm là loại gia vị được ưa chuộng và được sử dụng nhiều trong ẩm thực của họ.
Trong hôn nhân, người Khmer thường tuân theo sự sắp xếp của cha mẹ và có sự thỏa thuận của con cái. Hôn nhân thường đi qua ba bước là làm mối, dạm hỏi và lễ cưới. Trong lễ tang, có tục hỏa thiêu, sau khi thiêu tro được giữ trong tháp "Pì chét đẩy", xây cạnh ngôi chính điện trong chùa.
Ẩm thực của người Khmer
Ẩm thực cũng là một yếu tố quan trọng trong văn hóa của người Khmer. Đặc trưng của ẩm thực Khmer là đậm vị chua, cay, mặn và mang đậm đà hương vị sông nước. Một số món ăn nổi tiếng của họ bao gồm bún nước lèo, mắm prohok và các món chè.
Đồng nhất với dân tộc Kinh, người Khmer cũng có các món ăn từ gạo như xôi, chè, bánh tét và bánh ú. Tuy nhiên, những món ăn này mang đậm đà hương vị và phong cách riêng của dân tộc Khmer.
Nhìn chung, người Khmer ở Nam Bộ có những phong tục tập quán và văn hóa nghệ thuật độc đáo. Họ mang trong mình một vẻ đẹp mộc mạc, giản dị và gần gũi với mọi người. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu thêm về phong tục và văn hóa của người Khmer.
