Trong chuyến công tác đến xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, chúng tôi đã có cơ hội thưởng thức món cá nướng vô cùng ngon và độc đáo. Điều thú vị là món ăn đặc biệt này được chế biến từ "cá chép gù" - một loại cá đặc sản độc quyền của Ngọc Chiến.
Cá chép gù - Một phát hiện độc đáo
Cá chép gù ở Ngọc Chiến được gắn liền với câu chuyện của anh Quàng Văn Hoàng, người dân bản Khua Vai. Anh là người đầu tiên phát hiện ra đặc điểm độc đáo của cá chép gù và tiên phong trong việc nuôi giống cá này trên lòng hồ thủy điện Nậm Chiến.
Theo những lời kể của bà con trong xã, giống cá này là cá chép V1, tuy nhiên khi nuôi ở lòng hồ thủy điện Nậm Chiến, chúng phát triển một cách đặc biệt so với giống cá chép V1 nuôi ở vùng khác. Chúng có thân dày, lưng hơi gù cao, da cá màu ánh đen, vây, đuôi và khóe miệng màu vàng nhạt. Thịt của cá chép gù khi chế biến rất thơm ngon, xương mềm và ít tanh.
Cá chép gù - Giá trị kinh tế lớn hơn
So với cá chép thông thường, cá chép gù mang lại giá trị kinh tế cao hơn. Đối với cá có trọng lượng trên 1kg, giá bán dao động khoảng 160 nghìn đồng/kg. Còn đối với cá có trọng lượng từ 4 - 5kg và từ 30 - 50gam, giá bán là 300 nghìn đồng/kg, đạt gấp đôi so với giá của cá chép thông thường. Trung bình, mỗi lồng cá chép gù mang lại thu nhập từ 30-40 triệu đồng. Trong năm nay, gia đình anh Hoàng đã phát triển lên 20 lồng cá, có 8 lồng riêng cho cá chép gù, với tổng diện tích gần 500m2. Gia đình anh đã thu được 1,3 tấn cá chép gù, mang lại thu nhập gần 260 triệu đồng/năm.
Khó khăn và sự nỗ lực
Tuy nhiên, việc nuôi cá chép gù cũng không hoàn toàn dễ dàng. Loài cá này có đặc tính xương mềm, dễ bị dịch bệnh khi thời tiết thay đổi hoặc trong quá trình thu hoạch. Điều này ảnh hưởng đến tỉ lệ sống của cá và cả đàn trong lồng. Để đảm bảo sức khỏe của cá, anh Hoàng luôn chăm sóc và theo dõi kỹ lưỡng theo kỹ thuật. Cá chép gù chỉ được bán khi đạt trọng lượng từ 30 gam đến hơn 1kg và từ 3 - 4 năm tuổi với trọng lượng khoảng 5kg.
Mở rộng thị trường và quảng bá
Với nhu cầu ngày càng tăng cao, anh Hoàng đã nghiên cứu nuôi gối vụ, đảm bảo việc cung cấp cá chép gù liên tục cho thị trường. Nhờ đó, số lượng cá chép gù xuất bán đã tăng từ 1 vụ/năm lên cung cấp quanh năm.
Du khách khi đến Ngọc Chiến không chỉ được thưởng thức món cá chép gù độc đáo, mà còn có cơ hội thưởng thức những món ăn đặc sản khác như xôi nếp tan, cơm lam, Gà nướng ... Một du khách từ Hà Nội chia sẻ rằng món cá chép gù nướng trên than củi có thịt chắc, thơm, ngọt và xương mềm, chấm với muối ớt mang hương vị của đồng bào dân tộc Thái, rất thơm ngon và hấp dẫn.
Sự đồng lòng của cộng đồng
Để duy trì và phát triển sản lượng cá chép gù, một số hộ dân trong xã đã liên kết và thành lập Hợp tác xã Thủy sản Ngọc Chiến, với 8 thành viên đóng góp cổ phần. UBND huyện cũng đã hỗ trợ 100 triệu đồng để mở rộng lồng cá và tăng sản lượng cá chép gù, đáp ứng nhu cầu thị trường.
Với những giá trị mang lại, xã Ngọc Chiến đang nỗ lực tạo điều kiện nhằm chuẩn hóa tiêu chí sản phẩm cá chép gù thành sản phẩm địa phương OCOP. Đồng thời, cũng tập trung mở rộng thị trường và quảng bá sản phẩm, nhằm nâng cao giá trị và tạo thu nhập bền vững cho người dân.
Cá chép gù của gia đình anh Quàng Văn Hoàng.
Món cá chép gù nướng.
Để trải nghiệm những hương vị độc đáo này, hãy ghé thăm Ngọc Chiến và khám phá hương vị ẩm thực đặc biệt của địa phương này!
