Nếu bạn đang tìm kiếm một loại dược liệu quý có nhiều công dụng cho sức khỏe, tam thất là một lựa chọn tuyệt vời. Nó không chỉ đem lại nhiều lợi ích cho cơ thể mà còn có thể giúp bạn duy trì một lối sống khỏe mạnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những đặc điểm tự nhiên của tam thất, cách thu hái và chế biến, và tác dụng của nó trên sức khỏe con người.
Tên gọi, danh pháp
- Tên Tiếng Việt: Tam thất
- Tên khác: Sâm tam thất; Kim bất hoán; Điền thất nhân sâm.
- Tên khoa học: Panax notoginseng (Burk F.H. Chen).
Đặc điểm tự nhiên
Tam thất là một loại cây thân thảo sống lâu năm, trung bình cao khoảng 40cm. Thân có màu be vàng hoặc màu nâu, với các vân nhỏ đứt nét chạy dọc thân. Lá kép hình chân vịt, thường mọc thành vòng, và có từ 3-7 lá chét, với răng cưa nhỏ ở mép lá. Hoa mọc thành chùm đầu cành và có màu xanh nhạt, chuyển dần sang màu đỏ khi chín. Quả mọng có hình thận và màu đỏ tươi khi chín. Củ có hình dạng không đồng nhất, thường có vỏ ngoài màu vàng xám nhạt và có mùi thơm nhẹ đặc trưng.
Phân bố, thu hái, chế biến
Tam thất phát triển tốt ở những vùng núi cao với khí hậu mát mẻ và nhiều bóng râm. Ở Việt Nam, cây tam thất phân bố chủ yếu ở dãy núi Hoàng Liên Sơn vùng Tây Bắc và một số tỉnh trung du miền núi phía Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn. Ngoài ra, tam thất cũng được tìm thấy ở một số tỉnh của Trung Quốc như Vân Nam, Giang Tây, Tứ Xuyên.
Thu hái tam thất nên được thực hiện vào cuối hạ, đầu thu, trước khi cây hoa nở hoặc sau khi hạt đã chín. Củ tam thất sau khi thu hoạch cần được rửa sạch, phơi khô và có thể vò xát nhiều lần. Nụ hoa tam thất nên được rửa sạch và sấy khô.
Bộ phận sử dụng
Cả rễ củ và nụ hoa của tam thất đều được sử dụng làm dược liệu để chữa bệnh. Rễ củ được thu hái làm thuốc chỉ ở những cây từ 5 tuổi trở lên, trong khi nụ tam thất chưa nở hoa thì có hàm lượng hoạt chất cao.
Hoa của cây Tam thất
Cây tam thất - Củ tam thất sấy khô
Chiết xuất Tam thất có tác dụng hạ đường huyết và chống tăng lipid máu
Tam thất là một loại dược liệu quý có nhiều công dụng với sức khỏe. Việc sử dụng tam thất trong điều trị bệnh hỗ trợ cần được thực hiện dưới sự giám sát và hướng dẫn của chuyên gia y tế. Tuy nhiên, nên nhớ rằng tam thất không phải là một "thần dược", và cần phải kết hợp với một lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống cân đối để đạt được tác dụng tốt nhất cho sức khỏe.
