Việt Nam - quốc gia đa sắc tộc trên miền đất Bắc bán cầu, là mảnh đất có tọa độ địa lý đặc biệt. Với diện tích 331.700km, Việt Nam giáp biên giới với Trung Quốc, Lào, Campuchia và biển Thái Bình Dương. Đặc thù địa hình đồi núi và đặc điểm khí hậu ẩm ướt đã tạo ra nguồn lợi tự nhiên phong phú cho việc phát triển ẩm thực và giao thương nội địa cũng như quốc tế.
Văn hóa ẩm thực Việt Nam phản ánh lịch sử và bản sắc dân tộc thông qua sự đa dạng và phong phú của các món ăn. Dưới đây là 9 đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Việt Nam:
Tính hòa đồng - đa dạng
Người Việt là những người dễ dàng tiếp thu và chế biến các món ăn từ các dân tộc và miền khác, tạo ra những món ăn mang nét riêng và phù hợp với khẩu vị và sở thích cá nhân. Điều này là điểm nhấn trong ẩm thực Việt Nam, từ phương Bắc đến phương Nam.
Ít mỡ động vật
Vì khí hậu ẩm ướt và nằm trong vùng gió mùa Á Châu, nguồn thực phẩm chủ yếu tại Việt Nam là thực vật, do đó các món ăn Việt Nam sử dụng ít mỡ động vật và không sử dụng nhiều dầu mỡ như các nước phương Tây hay Trung Quốc.
Đậm đà hương vị đặc trưng
Nước mắm là một nguyên liệu quan trọng trong ẩm thực Việt Nam, tạo nên hương vị đặc trưng và đậm đà của các món. Mỗi món ăn có nước chấm riêng phù hợp với hương vị độc đáo của nó.
Hình ảnh: Mắm cái
Tổng hòa nhiều chất, nhiều vị
Các món ăn Việt Nam thường kết hợp nhiều loại thực phẩm như thịt, tôm, cua với rau, đậu, gạo và sử dụng nhiều gia vị khác nhau như chua, cay, mặn, ngọt, bùi béo... Gia vị đa dạng này được sử dụng từ các nguồn gốc khác nhau và cùng nhau tạo nên những món ăn độc đáo và phong phú.
Ngon và lành
Thực phẩm Việt Nam được kết hợp một cách khéo léo để tạo nên hương vị đặc trưng. Những món như thịt vịt, ốc thường được kết hợp với gia vị ấm nóng như gừng, rau răm... Điều này tạo ra sự cân bằng âm dương thú vị, mà chỉ người Việt Nam mới có được.
Tính cộng đồng
Trong ẩm thực Việt Nam, bữa cơm luôn có bát nước mắm chấm chung. Nguồn ẩm thực Việt Nam luôn mở cửa chào đón khách, và việc mời khách tham gia bữa ăn là một truyền thống và chỉ sống động này mà người Việt Nam hiểu và thực hiện.
Hiếu khách
Tại Việt Nam, đối với khách duy nhất hay khách thân, giáng mời đã trở thành một truyền thống phổ biến từ ngày xưa. Dù khách là ai, người Việt Nam luôn mời khách vào nhà, cung cấp đồ ăn và uống và thể hiện lòng biết ơn và quan tâm.
Hình ảnh: Dọn thành mâm
Văn hóa sử dụng đôi đũa
Việc sử dụng đôi đũa trong bữa ăn là một phần quan trọng của văn hóa ẩm thực Việt Nam. Đôi đũa là biểu tượng của cuộc sống hàng ngày và sự gắn kết gia đình. Thực hiện việc ăn với đôi đũa cũng có quy tắc và truyền thống riêng.
Văn hóa ẩm thực Việt Nam là một phần quan trọng của văn hóa đa dạng và đậm chất dân tộc. Các món ăn Việt Nam không chỉ mang nét độc đáo mà còn thể hiện sự phát triển và thăng tiến của đất nước. Sự kết hợp giữa các món ăn, hương vị và quan trọng nhất là tinh thần chung của đồng bào Việt Nam đã tạo ra một nền ẩm thực đa sắc và thú vị.
Người thực hiện: Th.S Lê Thị Vân - Trưởng khoa CNCB
