Với đặc trưng dẻo, thơm, vị đậm đà, gạo nếp Mắc Đươi, xã Mường Lựm, huyện Yên Châu đã trở thành món quà không thể thiếu mỗi khi đến chơi nhà hoặc làm quà biếu trong vùng.
Một phong cách làm quà dân tộc độc đáo
Mỗi khi ghé thăm xã Mường Lựm vào cuối tháng 10, bạn sẽ gặp cảnh bà con đang thu hoạch lúa trên những thửa ruộng ven suối Huổi Luông. Không khí sôi động với tiếng cười, tiếng máy tuốt nổ giòn và mùi lúa chín tỏa hương thơm ngát.
Nông dân sử dụng máy gặt cầm tay để cắt lúa.
Lợi thế địa lý và nguồn cung đáng kinh ngạc
Xã Mường Lựm được thiên nhiên ưu đãi với địa hình bằng phẳng và khí hậu trong lành mát mẻ quanh năm. Vụ mùa năm nay, xã đã cấy 71 ha lúa, trong đó, lúa nếp đặc sản Mắc Đươi được gieo cấy ở các bản Luông, Mường Lựm và bản Nà Lắng với hơn 20 ha, sản lượng gần 100 tấn thóc mỗi năm.
Nhân dân bản Luông thu hoạch lúa.
Hương vị độc đáo và công dụng phong phú
Gạo nếp Mắc Đươi có hạt tròn, mẩy, màu trắng đục, dẻo, và có hương vị rất thơm ngon, khác biệt so với các loại nếp khác. Ngoài việc phục vụ bữa ăn hàng ngày, gạo nếp Mắc Đươi còn được sử dụng để làm xôi và bánh dùng để cúng tổ tiên, đặc biệt trong các dịp lễ tết . Trong lễ hội đầu xuân, người dân bản cùng với các loại lá cây rừng sẵn có tạo nên món xôi ngũ sắc đẹp mắt, thơm ngon mang đặc trưng riêng của núi rừng.
Lúa nếp Mắc Đươi có hạt tròn, màu nâu sậm.
Kinh nghiệm trồng giống lúa Mắc Đươi
Anh Hà Văn Thao, một nông dân tại bản Luông, đã chia sẻ kinh nghiệm trồng giống lúa này. Anh Thao cho biết rằng lúa nếp Mắc Đươi mỗi năm chỉ được gieo cấy một vụ, bắt đầu gieo mạ vào đầu tháng 5 và cấy vào tháng 6, 7. Tuổi mạ của loại lúa này thường kéo dài hơn một tháng so với những giống lúa khác. Điều này cần thiết để đảm bảo hạt lúa chắc và không bị lép hạt. Lúa Mắc Đươi ưa phân chuồng và phân xanh, nên chỉ cần bón ít phân đạm để tránh lốp hoặc đổ cản trở năng suất và chất lượng gạo. Hiện nay, gạo nếp Mắc Đươi được bán với giá 20 nghìn đồng/kg thóc và 40 nghìn đồng/kg gạo.
Nhân dân bản Mường Lựm phơi thóc trong sân nhà.
Quan tâm và bảo tồn giống lúa đặc sản
Ông Hoàng Minh Cường, một nông dân tại bản Mường Lựm, đã chia sẻ rằng gia đình anh hiện đang thu hoạch lúa với dự kiến đạt 8 tạ thóc. Ông Cường mong muốn các cơ quan chính quyền và bộ ngành quan tâm cung cấp kiến thức chăm sóc nâng cao năng suất và chất lượng của giống lúa đặc biệt này. Hi vọng các cấp, các ngành sẽ hỗ trợ nhân dân trong xã kỹ thuật chăm sóc, tạo đầu ra ổn định và quảng bá sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập cho nhân dân.
Xôi đồ từ gạo nếp Mắc Đươi.
Gạo nếp Mắc Đươi - Một nét đặc trưng vùng núi
Theo ông Hoàng Văn Chức, Chủ tịch UBND xã Mường Lựm, gạo nếp Mắc Đươi là giống lúa bản địa, mang đặc trưng của địa phương và có giá trị kinh tế cao. Xã đã khuyến khích nhân dân quan tâm bảo vệ và đảm bảo độ thuần của giống lúa này. Đồng thời, xã cũng đã hướng dẫn bà con về kỹ thuật chăm sóc và rà soát diện tích lúa để hình thành vùng trồng tập trung. Xã hy vọng sẽ được các cơ quan chuyên môn xây dựng mô hình mẫu, tổ chức hội nghị để đánh giá và nhân rộng kết quả, giới thiệu sản phẩm và tạo đầu ra ổn định, từ đó nâng cao thu nhập cho nhân dân.
Trời chiều, Mường Lựm se lạnh, mây mù sà xuống làm cho không gian trở nên huyền ảo. Dưới mái nhà sàn, phảng phất hương nếp thơm. Hy vọng, công tác bảo tồn và phát triển giống lúa nếp Mắc Đươi sẽ tiếp tục được quan tâm và góp phần bảo vệ nguồn gen, nhân rộng và nâng cao giá trị trên diện tích đất canh tác.
